Ç’po ndodh me “Statusin e Naftëtarit”

Një letër e hapur për shtetarët tanë, lidhur me “Statusin e Naftëtarit”, sipas ligjit Nr.8/2017, shpallur me Dekretin Nr. 10014, dt 20.02.2017 të ish Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Bujar Nishani.

Prof. Dr. Gjergji Foto

Kanë kaluar rreth 20 muaj që është miratuar ligji për “Statusin e Naftëtarit”. Deri sot, vazhdon të mos zbatohet nga instancat përgjegjëse. Kryeministri, në takimin me përfaqësuesit e minatorëve, më dt 16 Prill 2018, (Gazeta Telegraf dt 17 Prill 2018), është shprehur për pasaktësitë e tij, lidhur me shtrirjen e skemës  me profesionet përfituese, tej naftëtarëve. Idetë e shprehura mbështesin praktikat e deritanishme dhe tregojnë mungesën e vëmendjes nga organet përgjegjëse qysh në formulimin e ligjit por edhe nga instancat miratuese.

Dy janë kategoritë e naftëtarëve që sipas ligjit të miratuar janë edhe përfituesit:

• Naftëtarët që në atë datë ishin në punë dhe ish naftëtarët e papunë që nuk kanë mbushur moshën e pensionimit, sipas ligjit ekzistues para Shkurtit të vitit 2017.
• Naftëtarët që u gjenden në pension në datën e miratimit të ligjit për Statusin.

Lidhur me kategorinë e parë nuk ka filluar aplikimi dhe krijimi i dosjeve personale gjë që do të thotë se instancat përgjegjëse, nuk ishin ende të përgatitura për të dhënë atë Status. Ligji për Statusin, e kësaj kategorie, është ende i pazbatueshëm.

-Për grupin e naftëtarëve të pensionuar, në datën e miratimit të ligjit, procesi i krijimit të dosjeve personale filloi menjëherë me daljen e Ligjit, por nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore dhe Drejtoritë Rajonale të Sigurimeve Shoqërore, që  kishin detyrimin ligjor vetëm pajisjen me Vërtetimin e Posaçëm, bazuar në konfirmimin e Librezës së Punës, u shoqërua me  keqkuptime pasi mori kompetencat dhe përgjegjësinë  që i takonte Komisionit Ndërministror, duke sjellë mjaft konfuzion.

-Komisioni ndërministror, punon me ritme shumë të ngadaltë. 300 dosjet e para u përgatitën në Shtator 2017. Në 20 muaj, janë shqyrtuar dhe miratuar veç 1500 dosje. Me këto ritme pune, siç kuptohet, Komisionit i duhen edhe 5 herë muajt që kanë kaluar. Ndërkohë, kanë ndërruar jetë me dhjetra naftëtarë të moshuar  dhe bilanci do të jetë në favor të uljes së numrit të përfituesve gjatë viteve të ardhshme.

-Ne naftëtarët pensionistë, nga veprimet dhe mosveprimet e instancave shtetërore në vite, e kuptojmë qartë se grupimet qeverisëse të rradhës, nuk e njohin dhe nuk e vlerësojnë kontributin që ka pasur kjo industri në të ardhurat kombëtare dhe mirëqenien e përgjithshme të popullsisë. Është e vërtetë që sot, kontributi i kësaj industrie në të ardhurat e vëndit dhe mirëqenien e popullsisë në krahasim me të kaluarën, është krejt i papërfillshëm. Grupimet qeverisëse  sot e këto 25 vite, veçse janë ndjerë të bezdisura së tepërmi nga problemet e shumta që lidhen me naftën, si pushimet masive të naftëtarëve nga puna, pagesat e munguara, ndërrimet e pronarëve duke anashkaluar shtetin dhe taksat, dëmtimet mjedisore dhe në jetën e banorëve pranë naftës etj. etj. Për këtë situatë, fajtore janë vetëm instancat shtetërore të cilat  formulimin dhe lidhjen e kontratave dhe marrëveshjeve hidrokarbure e kanë bërë me terma skllavëruese, në kundërshtim të hapur me praktikat ndërkombëtare dhe duke anashkaluar dhunshëm interesat jetësore të vëndit. Për shkak të kësaj situate, shtetit sot, i “dridhet dora”, të paguajë kontributet e munguara prej vitesh për naftëtarët dhe që sot, konsiderohen si themele të ekonomisë së tregut. Ne naftëtarët, sot, e ndjejmë veten “pronarë” të ligjshëm për të gjitha të ardhurat që i kemi sjellë ekonomisë së vendit që nga pasçlirimi. Ne naftëtarët kemi të drejtë t’a konsiderojmë veten “aksionerë”  edhe për gjithë zhvillimet  në industri dhe bujqësi,  si rrjedhojë e produktit të industrisë së naftës.  Për këto zhvillime të ekonomisë nga puna e naftëtarëve, kemi qenë dhe jemi krenarë, por sidomos sot, ndihemi të pa vlerësuar. Rezultatet e punës tonë pasuria dhe prona ka kaluar në dorë të politikanëve, juristëve të të gjitha kategorive, dhe ata që e krijuan atë pasuri mbeten në varfëri ekstreme. Nuk është ky thelbi i demokracisë! Prona i takon atij që e ka krijuar atë. Ne, e kemi bërë detyrën tonë dhe ndihemi krenarë. Shteti i sotëm, është në borxh financiar dhe nderi ndaj nesh.

Dhe që ta kuptoni ju pushtetarë dhe politikanë meqë ndër ju nuk ka asnjë naftëtar të mirëfilltë, industria e naftës, ka pasur një hierarki të konsoliduar që përfshinte organizimin, drejtimin organizativ dhe shkencor, por edhe zbatimin deri në prodhim. Është shumë i mangët ligji bazë i vitit 1958, sado i ndryshuar, për kategoritë e profesioneve, për të paraqitur tërë zhvillimin e industrisë së naftës në fushat që përmendëm. Kjo hierarki, sot në ekonominë  e tregut gjendet në çdo kompani nafte.  Ishte Instituti i Studimeve dhe Projektimeve Gjeologjike të Naftës dhe të Gazit, i vetmi në vend, që kish detyrën e kërkimit dhe zbulimit të sasisë së caktuar të rezervave të reja të naftës dhe gazit, përgatitjen dhe dorëzimin e tyre për shfrytëzim për të plotësuar në kohë nevojat për prodhim nafte dhe gazi, të parashikuara në planet e zhvillimit ekonomik të vendit. Pra, ky ishte kulmi i piramidës drejtuese organizative dhe shkencore në Industrinë e naftës. Që këtu, rezultonte e gjithë puna për vlerësimin e perspektivës naftëmbajtëse, kryerjen e gjithë punimeve gjeofizike, përgatitjen e shesheve për shpime kërkimi, ndjekjen e shpimeve, kryerjen e gjithë punimeve vlerësuese dhe përgatitjen për shfrytëzim të rezervave të zbuluara të naftês dhe gazit.  Një Institut i dytë zbatues, ishte Instituti Teknologjik i Naftës dhe Gazit, që merrej me formulimin  e projekteve teknike dhe teknologjike të shpimeve dhe zhvillimet shkencore në to, projektet për shfrytëzimin efektiv të vendburimeve të zbuluara dhe ndjekjen e zbatimit të tyre. Por shteti i diktaturës së proletariatit, goditjet i drejtonte vetëm te kulmi i piramidës, te gjeologët kërkues.  Ne naftëtarët kërkues, sot në pension, zbuluam një rezervë nafte rreth 400 herë më shumë nga ç’trashëguam prej  pushtuesit; zbuluam mbi 10 miliard metër kub gaz natyror, që nuk njihej më parë.

-Jemi ne që së bashku me shpuesit dhe teknologët e nxjerrjes bëmë që deri në fund të vitit ’90 të arrihet prodhimi rreth 50 milion tonë naftë dhe të nxirret dhe konsumohet i gjithë gazi i zbuluar. Duhet të dini që deri sot, nga gjithë kompanitë që kanë kërkuar dhe vazhdojnë të kërkojnë naftë e gaz në vendin tonë, prej 30 vitesh, nuk kanë zbuluar asgjë dhe nuk i kanë shtuar rezervave të naftës dhe gazit asnjë fuçi. Kompanitë e huaja që operojnë sot në vendin tonë, vazhdojnë të “hanë falas” atë naftë që kemi zbuluar ne.

Ne, deklarojmë se naftë ka, por se në çfarë “skutash”  fshihet ajo, e dimë ne, gjeologët shqiptarë; Se si mund të shpohen puset në tokën tonë që të huajt e arrijnë me shumë pengesa e avari, e dimë ne. E dimë ne, se si mund të prodhohet ajo naftë pa shkaktuar dëme dhe aksidente më mirë se kushdo i huaj.

-Jemi ne, punonjësit e Institutit të projektimeve dhe studimeve gjeologjike që i bëmë ballë gjithë mangësive teknike e teknologjike dhe “embargos” ekonomike dhe politike, rrjedhojë e “shtetrrethimit ideologjik”. Ishim ne, që projektuam shpimin e mijëra puseve të kërkimit, në kushtet e një terrori psikologjik dhe fizik si në asnjë institucion tjetër shkencor në vend dhe që ra ashpër edhe mbi familjet tona.

-Jemi ne gjeologët kërkues të naftës dhe gazit që mbajtëm në punë 5 ndërmarje shpim-kërkimi të puseve, në Kuçovë, Patos, Vlorë, Sarandë dhe Lushnjë, duke i u përgjigjur me sakrificë dhe vetmohim kërkesave të ashpra të institucioneve shtetërore për të mos krijuar papunësi.  Ishim ne gjeologët kërkues që përhapëm kulturën e punës së organizuar dhe rritjen e nivelit të mirëqenies kudo ku shpuam, pothuaj në gjithë vendin. Ishim ne që krijuam qytetet e rinj me naftëtarë dhe ndikuam në zhvillimin e kulturës së punës, jetesës, arsimit profesional si në Kuçovë, Patos, Peshkëpi, Divjakë Frakull etj, duke rritur shkallën e punësimit, strehimit dhe jetesës së kulturuar. Ishim ne që i dhamë fillesën industrisë së përpunimit të naftës në Kuçovë, Cërrik, Fier dhe Ballsh nga ku u prodhua tërë seria e karburanteve deri edhe karburantet për avionat, vajrat lubrifikantë, pluhurat larës. Ishin zbulimet tona, nga u zhvillua pastaj edhe industria e plehrave kimike me Azotikun e Fierit, etj etj. Ishim ne, që i hapëm punë dhe zgjeruam uzinat e prodhimit të makinerive për industrinë e naftës, me prodhimin e lëkundësve deri 9 tonë, të sondave të shpimit të puseve, të prodhimit të daltave të shpimit të të gjitha llojeve në Uzinat Mekanike të Kuçovës dhe të Patosit. Ishim ne që i dhamë zhvillim industrisë së prodhimit të pajisjeve për grumbullimin dhe transportin e naftës dhe gazit, të posaçme për naftat tona. Ishim ne që si rrallë vende të tjera, përdorëm metoda shfrytëzimi dhe nxitje të prodhimit, deri te metodat e djegies nëntokësore të naftës, por pa dëme mjedisore.

Tashmë, Jeni Ju, që nuk e njihni këtë kontribut të naftëtarëve; Jeni Ju, që keni mbyllur sytë me mospërfillje ndaj mundësive që ka industria e naftës për të rritur mirëqenien e popullsisë. Jeni Ju, që nuk doni t’i vlerësoni kontributet e naftëtarëve të të gjithë hierarkisë të saj, që mund të zerë vetëm një përqind të të ardhurave vjetore aktuale nga nafta. Ndërkohë, jeni Ju që nga veprimi ose mosveprimi, keni ndikuar në shpërndarjen e padrejtë të pasurive monetare apo burimeve natyrore të vendit, duke e përcjellë atë pasuri te ata që nuk kanë asnjë kontribut në zhvillimin ekonomik të vendit veç, politikave të papërshtatshme. (Gazeta DITA)